Janina Cygańska
Na żoliborskim osiedlu Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej mieszkała z rodziną także Janina Cygańska (urodzona w Warszawie w 1921 r. – zmarła w 2003 r.). Uczyła się na tajnych kompletach w Liceum Humanistycznym im. Aleksandry Piłsudskiej na Żoliborzu, gdzie zdała maturę.
Janina Cygańska już jako nastolatka związała się z Robotniczym Towarzystwem Przyjaciół Dzieci w Warszawie. Zgłosiła się do pracy jako wolontariuszka i jeszcze przed maturą zaczęła pracę w bibliotece dziecięcej żóliborskiego oddziału TRPD pod kierownictwem Marii Arnoldowej. Pracę bibliotekarki łączyła z działalnością społeczną. Angażując się w misję Poradni „Zdrowie Dziecka”, która funkcjonowała przy Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, organizowała biblioteczki kolonijne i dostarczała książki dzieciom w okupowanej Warszawie. W trakcie wojny ukończyła kurs bibliotekarstwa, zorganizowany przez konspiracyjny Związek Bibliotekarzy Polskich, a w 1959 r. uzyskała tytuł magistra bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim. Po wojnie kierowała (przy wsparciu Ewy Rawiczowej) żoliborską biblioteką dziecięcą Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół. Kierowana przez nią placówka wyznaczała nowe standardy działania dla bibliotek dziecięcych, wskazywała również nowe metody pracy dla bibliotekarzy. W 1951 r., Janina Cygańska rozpoczęła pracę w bibliotece Instytutu Chemii Ogólnej, gdzie była odpowiedzialna za gromadzenie zbiorów. Od 1956 r. kierowała Działem Uzupełniania Zbiorów w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy na Koszykowej, zaś w 1973 objęła stanowisko wicedyrektora Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy. W ogromnym stopniu przyczyniła się do korzystnej reaorganizacji i zwiększenia rangi Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy. Na emeryturze pracowała w Oddziale Bibliotek Zakładowych Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego.
W następnej części: Maria Kownacka
Opracowano w większości na podstawie:
Entuzjastki bibliotekarstwa dziecięcego, red. Barbara Białkowska przy współudziale Władysławy Wasilewskiej, Warszawa 1999 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 6)
Jagielska Janina, Cygańska Janina, bibliotekarka, [w:] Słownik pracowników książki polskiej, Suplement III, pod red. Hanny Tadeusiewicz), Warszawa 2010.
Jagielska Janina, Janina Cygańska (1921–2003), [w:] Żyją w naszej pamięci. Wspomnienia o pracownikach Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy, red. i przedm. Janina Jagielska, Teresa Jedynak, Warszawa 2006.
Juźwik Aleksander, Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w latach 1944-1949: funkcjonowanie i problemy ideowo-organizacyjne, “Polska 1944/45-1989 : studia i materiały” 13 (2015), Warszawa 2015.
Klepacz Wladysław, W sercu Żoliborza: historia Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej Żoliborz, Warszawa 2011.
Kuzańska Maria, Koncepcje wychowawcze Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci 1919-1939, Wrocław, 1966 s. 131-133.
Łabanowska Sława, Ewa Rawiczowa, [w:] Słownik pracowników książki polskiej. Suplement II, pod red. Hanny Tadeusiewicz z udziałem Bogumiła Karkowskiego, Warszawa 2000.
Rapacki Michał, Żoliborz dla początkujących, “Gazeta Żoliborza”, 23.03.2000.
Szmidt Jadwiga, Działalność oświatowa i kulturalna Oddziału Żoliborskiego RTPD w latach 1928-1939, Warszawa 1964 [praca magisterska, UW, maszynopis].
Szymański Mirosław Stanisław, Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Czerwony Żoliborz, [w:] Myślenie i działanie pedagogiczne w Drugiej Rzeczypospolitej : esej polityczno-oświatowy, Warszawa 2016.
Topińska Zofia, Żoliborskie obietnice o wychowawczym środowisku WSM, Warszawa 1984.
Wykorzystano fotografię Osiedla Żoliborskiego WSM, opublikowaną w broszurze „Spółdzielczość Mieszkaniowa w Polsce”, nakładem Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, Warszawa 1938.