Tematem październikowego spotkania klubu, które odbyło się 15 października 2025 roku było opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza „Matka Joanna od Aniołów” oraz jego filmowa adaptacja w reżyserii Jerzego Kawalerowicza z 1960 roku. Dyskusja koncentrowała się wokół motywów wiary, grzechu, opętania i duchowego konfliktu, które autor ukazał w sposób niejednoznaczny i głęboko psychologiczny.
Utwór, inspirowany autentycznymi wydarzeniami z XVII wieku, stał się pretekstem do rozmowy o naturze wiary, grzechu i opętania. Uczestnicy podkreślali, że Iwaszkiewicz w swojej prozie nie daje jednoznacznych odpowiedzi – raczej zadaje pytania o granice dobra i zła, o sens cierpienia i o możliwość duchowego oczyszczenia. W centrum zainteresowania znalazł się dramat księdza Suryna, który próbuje ratować opętaną Matkę Joannę, a w rzeczywistości sam ulega wewnętrznemu rozdarciu.
Podczas dyskusji wiele uwagi poświęcono filmowej adaptacji Kawalerowicza, uznawanej za jedno z najwybitniejszych osiągnięć polskiego kina lat 60. Klubowicze zwracali uwagę na ascetyczną formę, czarno-białe zdjęcia Jerzego Wójcika i oszczędne dialogi, które potęgują atmosferę duchowego napięcia. Film, podobnie jak opowiadanie, ukazuje klasztor jako przestrzeń zamkniętą, pełną symboli i metafor, w której toczy się walka między siłami boskimi a demonicznymi, ale przede wszystkim – między rozumem a namiętnością.
Rozmowa skupiła się także na interpretacjach głównych bohaterów. Matka Joanna została odczytana jako postać tragiczna, uwięziona między pragnieniem świętości a pokusą cielesności, zaś ksiądz Suryn jako człowiek, który w imię dobra sam staje się ofiarą własnej wiary. Dyskutowano o tym, że zarówno opowiadanie, jak i film ukazują religię nie jako źródło ukojenia, lecz jako przestrzeń duchowych zmagań i paradoksów. Uczestnicy zgodzili się, że „Matka Joanna od Aniołów” pozostaje dziełem niezwykle aktualnym – prowokującym do refleksji nad granicami ludzkiej natury i nad tym, jak cienka bywa linia między świętością a szaleństwem.
Zdjęcie: zdjęcie plakatu do filmu Matka Joanna od Aniołów z 1960 roku. Prawa autorskie: Zespół Filmowy „Kadr”, Waldemar Świerzy.
Logo DKKiF: Book by Komkrit Noenpoempisut from the Noun Project