23 kwietnia 2025 roku spotkaliśmy się by rozmawiać o książce „Fight Club. Podziemny Krąg” Chucka Palahniuka oraz kultowej już ekranizacji Davida Finchera z 1999 roku. Dyskusja była intensywna i wielowymiarowa – dotyczyła nie tylko treści, ale także oddziaływania obu dzieł na kulturę popularną i współczesne rozumienie męskości, alienacji oraz buntu wobec konsumpcjonizmu.
Uczestnicy klubu uznali powieść Palahniuka za bezkompromisowy głos sprzeciwu wobec kapitalistycznej rutyny, wygodnego konformizmu i kryzysu tożsamości w nowoczesnym świecie. Narrator, który zmaga się z bezsennością i egzystencjalną pustką, odnajduje poczucie sensu w przemocy i destrukcji, co dla wielu uczestników było trudne, ale fascynujące. Dyskutowano o tym, na ile „Fight Club. Podziemny Krąg” to ironiczna satyra, a na ile niebezpieczna gloryfikacja przemocy i toksycznej męskości. Wielu podkreślało, że Palahniuk celowo igra z granicą moralnej akceptowalności, tworząc narrację, która stawia czytelnika w niewygodnej pozycji obserwatora i potencjalnego współwinnego.
Adaptacja Finchera wzbudziła sporo emocji – niektórzy uznali ją za wybitny przykład kina przełomu wieków, inni krytykowali za wizualne “fajerwerki” i upraszczanie przesłania książki. W dyskusji doceniono świetne kreacje aktorskie: Edwarda Nortona jako narratora i Brada Pitta jako Tylera Durdena, a także Helena Bonham Carter jako wyrazistej Marli Singer. Sporo uwagi poświęcono narracji wizualnej Finchera: montażowi, kolorystyce, narracji z offu i symbolice (m.in. mydła jako ironicznego znaku oczyszczenia i przemocy). Podkreślano, że film zyskał drugie życie jako kultowe dzieło z silną fanbazą, choć jego przesłanie bywa często źle interpretowane – niektórzy odbiorcy utożsamiają się z Tylerem, choć film (i książka) go ostatecznie demaskują.
W rozmowie dominowały wątki:
- Tożsamość męska i jej kryzys w świecie zdominowanym przez konsumpcję i pasywność.
- Antykapitalizm i destrukcyjny bunt jako forma budzenia świadomości.
- Dualizm osobowości: jak funkcjonuje Tyler jako alter ego narratora?
- Granice przemocy – czy Fight Club to narzędzie wyzwolenia, czy zapowiedź totalitaryzmu?
Niektórzy porównywali książkę i film do dzieł takich jak „Mechaniczna pomarańcza” Burgessa/Kubricka, zwracając uwagę na podobne napięcie między anarchią a manipulacją. Zarówno powieść, jak i film, zostały uznane za prowokujące, ważne dzieła, które nie tracą na aktualności. Zakończenie spotkania zdominowała refleksja: Czy Fight Club to ostrzeżenie przed nihilizmem, czy jego pochwała? Zdania były podzielone – co świadczy o sile i wieloznaczności przekazu Palahniuka i Finchera.
Zdjęcie: zdjęcie plakatu do filmu Fight Club z 1999 roku. Copyright is believed to belong to the distributor of the film or the publisher of the film: Fox 2000 Pictures, Regency Enterprises, Linson Films, 20th Century Fox
Logo DKKiF: Book by Komkrit Noenpoempisut from the Noun Project