Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2023 Rokiem Aleksandra Fredry

Aleksander Fredro to twórca oryginalnej polskiej komedii. Doskonale znał teatr europejski i jego tradycje, do których świadomie nawiązywał w swojej twórczości. Napisał kilkadziesiąt utworów scenicznych: jednoaktówek i komedii wieloaktowych, fars, grotesek i wodewilów, które szybko trafiały na sceny teatru lwowskiego, warszawskiego i krakowskiego. W roku 1818 napisał swą pierwszą komedię „Pan Geldhab”. Debiutem scenicznym Aleksandra Fredry była jednak jednoaktówka „Intryga na prędce, czyli „Nie ma złego bez dobrego”, powstała w roku 1815, pierwszy raz wystawiona w 1817. Jednym z najbardziej znanych dzieł Fredry są „Śluby panieńskie”, czyli Magnetyzm serca, pierwsza wersja tej pięcioaktowej komedii wierszem powstała w 1827, ostateczna – pięć lat później. Należy wymienić jako jeden z kanonów polskiej literatury, „Zemsta”, napisana prawdopodobnie w 1833 roku. Ponadto w twórczości lat ’30 należy wymienić także „Pan Jowialski” czy „Dożywocie”. Aleksander Fredro znany jest także jako twórca bajek, m.in. bajek i wierszy dla dzieci „Małpa w kąpieli”, „Paweł i Gaweł” czy „Osiółkowi w żłoby dano” – czytamy w uchwale.

Komediopisarz, poeta i pamiętnikarz Aleksander Fredro urodził się w 1793 roku w Surochowie pod Przemyślem w zubożałej rodzinie ziemiańskiej, która, gdy Aleksander miał niespełna trzydzieści lat, uzyskała austriacki tytuł hrabiowski. Fredro jako nastolatek zaciągnął się na ochotnika do armii Księstwa Warszawskiego, uczestniczył w wyprawie Napoleona Bonapartego na Moskwę, brał udział w kampanii 1813-1814 i w końcu zakończył karierę wojskową w 1815 roku w randze kapitana, odznaczony za bohaterską postawę krzyżem Virtuti Militari oraz orderem Legii Honorowej. Po rezygnacji ze służby wojskowej wrócił do majątku Benkowa Wisznia pod Lwowem. Aktywnie uczestniczył w życiu obywatelskim (był delegatem na Sejm Stanowy), a jego aktywność w okresie Wiosny Ludów (1848) ściągnęła na niego oskarżenie o zdradę stanu. Zmarł w 1876 roku. Został pochowany w kościele w Rudkach koło Lwowa (źródło)

Polecane

Publikacje z księgozbioru Czytelni Naukowej nr XVI Biblioteki Publicznej w Dzielnicy Żoliborz:

Marcin Cieński, Fredro, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2003;
Janusz Klejner: O Krasickim i o Fredrze: dziesięć rozpraw, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1956;
Barbara Lasocka: Aleksander Fredro. Drogi życia, Wydawnictwo „Errata”, Warszawa 2001;
Tadeusz Siver, Ewa Heise (oprac.): Aleksander Fredro, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1965;
Kazimierz Wyka: Aleksander Fredro, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986;
Agnieszka Ziołowicz: Dramat i romantyczne „ja”: studium podmiotowości w dramaturgii polskiej dobry romantyzmu, TAiWPN „Universitas”, Kraków 2002.

Inne opracowania:

Stanisław Dąbrowski, Ryszard Górski: Fredro na scenie, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1963;
Nikt mnie nie zna. Fredro niekanoniczny, red. Agata Adamiecka-Sitek, Instytut Teatralny im. Z Raszewskiego, Warszawa 2015;
Stanisław Pigoń: W pracowni Aleksandra Fredry, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1956;
Jarosław Marek Rymkiewicz: Aleksander Fredro jest w złym humorze, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa 1982;
Tadeusz Żeleński-Boy: Obrachunki fredrowskie, oprac. i posł. Henryk Markiewicz, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1989.

Audycje radiowe i adaptacje:

Aleksander Fredro znany i nieznany – opowiada pra pra pra wnuczka poety, śpiewaczka operowa Aleksandra Budzyńska (Program I);
Czy wszyscy jesteśmy z Fredry? – Anna Kuligowska-Korzeniewska, Anna Augustynowicz i Jarosław Gajewski rozmawiają o twórczości teatralnej Aleksandra Fredry w audycji „Rozmowy po zmroku” (Program II);
Jeśli nie chcesz mojej zguby… – dyskusja o Zemście Aleksandra Fredry (Program I);
“Nie uchodzi, nie uchodzi… czyli Damy i huzary” w Jedynce – słuchowisko Teatru Polskiego Radia według Dam i huzarów Aleksandra Fredry w reżyserii Macieja Wojtyszki (Program I).

Filmy YouTube:

Miejsca: