Serdecznie zapraszamy na wystawę znajdująca się w holu Wypożyczalni nr 16. Zapraszamy również do wzięcia udziału w konkursie z nagrodami. Proszę podać trzy nazwy zgrupowań lub ich dowódców spośród czterech niżej przedstawionych zdjęć. Na poprawne odpowiedzi czekamy od godziny 11.30 w Wypożyczalni nr 16 mieszczącej się przy ulicy Słowackiego 19A. Trzy pierwsze osoby otrzymają nagrody związane z Żołnierzami Wyklętym.

Rys historyczny.
Zakończenie II wojny światowej nie przyniosło Polsce wolności. Po pięciu latach zmagań wojennych, okupacji niemieckiej i sowieckiej Rzeczpospolita na kolejnych 45 lat dostała się w sferę dominacji ZSRS. Narzucony system polityczny, likwidacja konstytucyjnych władz, zagarnięcie ponad połowy przedwojennego terytorium – to wszystko zdecydowało o tym, że po zakończeniu działań wojennych miliony Polaków sprzeciwiały się, w różnej formie, systemowi komunistycznemu, a tysiące z nich w drodze walki konspiracyjnej z bronią w ręku.
Po zajęciu Polski przez Armię Czerwoną opór wobec systemu komunistycznego był powszechny. Co najmniej do 1946 r. w terenie – na poziomie wielu miasteczek gminnych czy niektórych miast powiatowych – władzę de facto sprawowało podziemie. W tym czasie czerwony reżim dopiero ukorzeniał się w dużych miastach, tydzień po tygodniu pacyfikując opór społeczny za pomocą inżynierii strachu i w drodze represji, wspieranych intensywną propagandą i indoktrynacją.
Po sfałszowanym referendum w czerwcu 1946 r. i wyborach w styczniu 1947 r. nastroje społeczne znacząco się zmieniły. Polacy przechodzili od postawy oporu do postawy przystosowania. Na wielu terenach ujawniali się, korzystając z ogłoszonej przez komunistów w lutym 1947 r. amnestii, zdekonspirowani w swym rodzinnym środowisku działacze niepodległościowi. Kończyło się też wsparcie udzielane przez lokalną ludność, doświadczaną brutalnymi represjami za pomoc partyzantom.
Bohaterowie tamtych zmagań, walczący o utraconą w 1939 r. suwerenność państwową i wolności obywatelskie, byli przez komunistów skazani na zapomnienie. Tych, którzy zginęli w walce albo zostali zamordowani, wrzucano potajemnie do dołów śmierci. Po kilkudziesięciu latach IPN, w imieniu Rzeczpospolitej, odszukuje bezimienne groby, identyfikuje bohaterów i organizuje godne pochówki Żołnierzy Wyklętych.
1 marca ustanowiony został Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. 70 lat temu, 1 marca 1951 r., w więzieniu mokotowskim zamordowano siedmiu członków IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – prezesa Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Stanowili kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej organizacji konspiracyjnej, kontynuującej dzieło Armii Krajowej.