Na kolejną dyskusję naszego klubu, która odbyła się 27 listopada 2024 roku wybraliśmy najważniejszą włoską powieść Giuseppe Tomasiego di Lampedusy „Gepard”, znaną również pod innym tłumaczeniem jako „Lampart”. Doskonałą ekranizacją towarzyszącą książce jest „Lampart” w reżyserii Luchino Viscontiego z 1963 roku. Dyskusja skupiła się na tematach przemijania, zmiany społecznej oraz zachowania tożsamości w obliczu historycznych zawirowań.
Powieść „Gepard” Giuseppe Tomasiego di Lampedusy to literackie arcydzieło, które doczekało się setek wydań i przekładów na wiele języków. To opowieść o niezwykłym człowieku — arystokracie, uczonym, erudycie — a zarazem wnikliwe studium poświęcone zawirowaniom historii i nieuchronnym przemianom społecznym.
Członkowie klubu docenili powieść za jej melancholijny ton i subtelną narrację ukazującą zmierzch arystokracji sycylijskiej w obliczu zjednoczenia Włoch. Podkreślono głębię postaci księcia Fabrizia Saliny, który z filozoficzną rezygnacją obserwuje nieuchronny upadek swojego świata. Temat przemijania i kompromisów historycznych – w tym akceptacji Garibaldczyków i nowego porządku – stał się punktem wyjścia do rozmowy o uniwersalnych ludzkich doświadczeniach związanych z utratą tradycji i zmiennością czasów. Uczestnicy zwrócili uwagę na poetycki język Lampedusy, który maluje nie tylko portret bohaterów, ale i Sycylijskiego pejzażu, tworząc nostalgiczny obraz epoki pełnej kontrastów.
Ekranizacja Viscontiego wzbudziła zachwyt jako wizualne i emocjonalne dopełnienie książki. Dyskusja dotyczyła wierności adaptacji, szczególnie w przedstawieniu postaci Fabrizia (w tej roli Burt Lancaster) oraz Tancrediego (Alain Delon). Podkreślano doskonałą scenografię, kostiumy i monumentalność scen, które oddają splendor i dekadencję arystokracji. Szczególną uwagę zwrócono na słynną scenę balu, uznawaną za mistrzowską kulminację opowieści, w której wybrzmiewają tematy przemijania i społecznej transformacji.
Część uczestników zauważyła, że film bardziej eksponuje wątki polityczne i estetyczne niż wewnętrzną refleksję księcia Saliny, co czyni go dziełem nieco bardziej monumentalnym niż introspekcyjnym. Dla niektórych widzów pewnym mankamentem była obsada Lancastera, którego sylwetka nie do końca odpowiadała literackiemu wizerunkowi Fabrizia.
W dyskusji porównano filozoficzną głębię książki z wizualnym przepychem filmu. Podczas gdy Lampedusa stawia na subtelne niuanse i introspekcję, Visconti kreuje epicki obraz, w którym każde ujęcie podkreśla bogactwo i zmierzch arystokratycznego świata. Oba dzieła jednak zgodnie uznano za różne, lecz komplementarne arcydzieła, które ukazują te same tematy w odmiennych językach artystycznych.
„Gepard” Giuseppe Tomasiego di Lampedusy oraz film Viscontiego to dzieła głęboko osadzone w historii, ale poruszające uniwersalne tematy przemijania, kompromisu i zmiany. Klubowicze podkreślili, że zarówno książka, jak i film oferują wyjątkowe doświadczenie – melancholijne, refleksyjne i zarazem wizualnie zachwycające. Dyskusja zakończyła się refleksją nad ponadczasowym przesłaniem, że „coś musi się zmienić, żeby wszystko zostało takie samo” – mottem zarówno książki, jak i filmu.
Zdjęcie: zdjęcie plakatu do filmu Lampart z 1963 roku. Copyright is believed to belong to the distributor of the film, Titanus or the publisher of the film Titanus (Italy), Pathé (France), 20th Century Fox (international)
Logo DKKiF: Book by Komkrit Noenpoempisut from the Noun Project