Na kolejną dyskusję naszego klubu, która odbyła się 17 kwietnia 2024 roku wybraliśmy amerykańską powieść Daniela Keyesa „Kwiaty dla Algernona”. Książka ta doczekała się dwóch wiernych adaptacji, spośród których jedna została nagrodzona Oscarem dla najlepszego aktora pierwszoplanowego („Charly” z 1968 roku w reżyserii Ralpha Nelsona; w roli tytułowej Cliff Robertson).
„Kwiaty dla Algernona” Daniela Keyesa to poruszająca powieść science fiction, która wnikliwie bada kwestie ludzkiej inteligencji, emocji i tożsamości. Opowiada historię Charliego Gordona, mężczyzny z niepełnosprawnością intelektualną, który poddaje się eksperymentalnemu zabiegowi zwiększania IQ. Równolegle do Charliego, podobne badanie przechodzi mysz o imieniu Algernon. Powieść ukazuje, jak wzrost inteligencji zmienia postrzeganie świata i relacje Charliego z innymi ludźmi, jednocześnie uwypuklając samotność, która często towarzyszy geniuszowi. Stopniowe pogarszanie się stanu Algernona zapowiada tragiczny los bohatera, co nadaje historii wyjątkowo emocjonalny wydźwięk. Książka zdobyła ogromne uznanie jako studium ludzkiej natury, zyskując popularność wśród czytelników na całym świecie. Jest ceniona za sposób, w jaki łączy refleksję nad etyką nauki z głęboko osobistą, emocjonalną narracją. Stała się nie tylko klasyką literatury science fiction, ale też uniwersalnym dziełem o empatii i poszukiwaniu sensu życia.
Dyskusja w klubie książkowym na temat książki Daniela Keyesa „Kwiaty dla Algernona” oraz jej ekranizacji, filmu „Charly” w reżyserii Ralpha Nelsona z 1968 roku, skupiła się na głębokich tematach związanych z ludzką naturą, etyką nauki oraz poszukiwaniem tożsamości.
Uczestnicy podkreślali niezwykłą formę narracyjną powieści, która poprzez dzienniki Charliego Gordona ukazuje jego ewolucję – od człowieka z niepełnosprawnością intelektualną, przez okres wybitnej inteligencji, aż po dramatyczny powrót do wcześniejszego stanu. Styl pisania, zmieniający się w miarę rozwoju intelektualnego bohatera, został uznany za jeden z najważniejszych atutów książki, doskonale oddający emocjonalną głębię opowieści.
Dyskusja obejmowała również etyczne i filozoficzne pytania poruszone przez powieść. Czy nauka ma prawo eksperymentować na ludziach w imię postępu? Czy intelekt gwarantuje szczęście? Uczestnicy zwrócili uwagę na trudną drogę Charliego do zrozumienia samego siebie i społeczeństwa, w którym jest postrzegany odmiennie w różnych fazach swojej przemiany. Historia została także omówiona jako krytyka społeczeństwa, które traktuje osoby z niepełnosprawnościami z pogardą lub protekcjonalnością.
Wielu uczestników uznało relację Charliego z Algernonem, laboratoryjną myszą, za kluczowy element emocjonalny. Algernon symbolizował zarówno nadzieję, jak i kruchość ludzkiego życia oraz nieuchronność przemijania.
Adaptacja filmowa „Charly”, z Oscarem dla Cliffa Robertsona za rolę główną, wywołała mieszane odczucia wśród klubowiczów. Wielu doceniło poruszającą grę aktorską Robertsona, który w przekonujący sposób ukazał zmieniający się stan psychiczny i emocjonalny bohatera. Uczestnicy zgodzili się, że jego interpretacja Charliego była siłą napędową filmu.
Jednakże nie wszyscy byli zadowoleni z niektórych zmian wprowadzonych w adaptacji. Wątek romantyczny pomiędzy Charliem a Alice (który w książce jest bardziej subtelny i ambiwalentny) został w filmie mocno wyeksponowany, co niektórym wydawało się odbiegać od tonu i filozoficznych rozważań książki. Styl lat 60., z psychodelicznymi sekwencjami i eksperymentalnym montażem, wzbudził mieszane uczucia – jedni uznali go za ciekawy i odzwierciedlający ducha epoki, inni za niepasujący do treści i atmosfery powieści.
Uczestnicy zgodzili się, że „Kwiaty dla Algernona” Daniela Keyesa to wyjątkowe dzieło literackie, które pozostawia trwały ślad dzięki swoim uniwersalnym pytaniom o ludzką naturę, etykę nauki i akceptację siebie. Film „Charly” został uznany za wartościową adaptację, szczególnie ze względu na znakomitą grę Cliffa Robertsona, jednak nie udało mu się w pełni uchwycić głębi i strukturalnej złożoności książki. Dyskusja zakończyła się refleksją, że zarówno książka, jak i film skłaniają do przemyśleń nad tym, co naprawdę definiuje człowieczeństwo.
Zdjęcie: zdjęcie plakatu do filmu Charly z 1968 roku. Copyright is believed to belong to the distributor of the film, Cinerama or the publisher of the film (ABC Motion Pictures, Robertson and Associates, Selmur Productions)
Logo DKKiF: Book by Komkrit Noenpoempisut from the Noun Project