Rodzina polska w kulturze realnego socjalizmu : między ideologią a codziennością

Autor: Doniec, Renata.

Przedmiotem badań uczyniono rodzinę polską w kulturze realnego socjalizmu lat 60 i 70. Rodzina postrzegana jest jako określona rzeczywistość społeczno-kulturowa, ważne środowisko rozwoju i wychowania człowieka oraz grupa posiadająca właściwości wspólnoty. Takie szerokie, polimorficzne właściwości rodziny pozwoliły patrzeć na rodzinę jako na:

1) świat wartości i

znaczeń,2) środowisko posiadające określone zasoby i możliwości rozwojowe3) system powiązań małżeńsko-rodzicielskich.

Te trzy współistniejące ze sobą płaszczyzny funkcjonowania rodziny pozwoliły- jak założono - dotrzeć do wnętrza rodziny, jej struktury społeczno-aksjologicznej i psychologicznej. Celem badań było bowiem dążenie do głębszego poznania i zrozumienia kultury rodziny w tym bliskim i trudnym dla polskiego społeczeństwa okresie historycznym, którego wpływy widoczne są do dzisiaj w świadomości Polaków. Badaniami objęto dwie sfery kultury realnego socjalizmu, tj. ideologię, czyli zbiór światopoglądów służących do całościowego interpretowania i przekształcania świata, jak i codzienność rozumianą jako otaczający nas, odbierany jako naturalne środowisko, złożony z dobrze znanych sytuacji świat. W kulturze realnego socjalizmu te dwa zjawiska pełniły szczególną rolę, tworząc dwa przeciwstawne wymiary jej funkcjonowania. Wymiar pierwszy kultury tworzyła ideologia marksistowska, narzucana odgórnie przez celową indoktrynację i propagandę, a drugi wymiar codzienna rzeczywistość, powstająca oddolnie, spontanicznie w warunkach codziennego życia ludzi. Pierwszy wymiar prezentował rzeczywistość pozoru, a drugi rzeczywistość realną. Te dwa wymiary, często wykluczające się, ścierały się nieustannie, wymuszając na społeczeństwie i rodzinie równoległe funkcjonowanie w dwóch odrębnych rzeczywistościach - kulturach, czyli w "oficjalnej nadrzeczywistości" i "codziennej rzeczywistości". Prowadziło to do anomii, osłabiało struktury poznawcze i psychiczne, wprowadzało dezorientację w odczuciach ludzi oraz generowało postawy adaptacyjno-obronne do zaistniałej sytuacji, którą psychologiczne określić można jako sytuację trudną. Badając zatem funkcjonowanie rodziny w tym okresie postanowiono dowiedzieć się: jaki sens i znaczenie nadawano rodzinie oraz wybranym aspektom życia rodzinnego (np. małżeństwu, rodzicielstwu, wychowaniu dziecka, pracy zawodowej kobiet, trudnościom życia rodzinnego) w dwóch wymiarach kultury, tj. w przekazach ideologiczno-propagandowych i w codziennym życiu oraz jak wyglądała ich realizacja? Na bazie tego ogólnego pytania sformułowana została koncepcja badawcza pracy oraz główne i szczegółowe pytania badawcze, będące następnie przedmiotem kilkunastu analiz przeprowadzonych na różnorodnym materiale źródłowym przy zastosowaniu metod jakościowych. [tekst od wydawcy]

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)