Cyberbezpieczeństwo : zarys wykładu

Cyberbezpieczeństwo jest przedmiotem analiz zarówno w naukach prawnych, technicznych, jak i stosunkach międzynarodowych czy wojskowości.

Praca została zaplanowana jako interdyscyplinarny podręcznik akademicki, zawierający omówienie najważniejszych obszarów cyberbezpieczeństwa, m.in.:

- bezpieczeństwa państwa,

- bezpieczeństwa cyfrowego obrotu gospodarczego,

- cyberbezpieczeństwa

przedsiębiorcy oraz obywatela.

W publikacji odniesiono się do aktualnych regulacji prawnych

- takich jak rozporządzenie 2016/679 (RODO) oraz ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Omówiono także uznawane międzynarodowo standardy z rodziny ISO/IEC 27000 w obszarze zarządzania ryzykiem oraz budowy systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji. Podręcznik zawiera analizę aktualnych przepisów prawnokarnych związanych z obszarem przestępstw komputerowych oraz zalecenia dotyczące procesu zabezpieczania dowodów elektronicznych.

Autorami są zarówno pracownicy naukowi reprezentujący różne środowiska naukowe, m.in. Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet SWPS, Politechnika Warszawska czy Akademia Obrony Narodowej, jak i praktycy zajmujący się problematyką cyberbezpieczeństwa w pracy zawodowej.

Publikacja jest skierowana do studentów prawa oraz informatyki, a także słuchaczy studiów podyplomowych z zakresu cyberbezpieczeństwa. Będzie także cennym źródłem wiedzy dla szerokiego grona praktyków, specjalistów zajmujących się na co dzień zagadnieniami z obszaru bezpieczeństwa IT.

Zobacz pełny opis

---

1. WYKAZ SKRÓTÓW
2. WSTĘP
3. CZĘŚĆ I
4. WPROWADZENIE DO PROBLEMATYKI CYBERBEZPIECZEŃSTWA
5. ROZDZIAŁ I
6. PODSTAWOWE POJĘCIA I PODSTAWY PRAWNE BEZPIECZEŃSTWA W CYBERPRZESTRZENI
7. 1. Pojęcia cyberbezpieczeństwa i cyberprzestrzeni
8. 1.1. Wprowadzenie
9. 1.2. Pojęcie cyberprzestrzeni
10. 1.3. Pojęcie cyberbezpieczeństwa
11. 2. Cyberbezpieczeństwo jako przedmiot badań
12. 3. Podstawy prawne cyberbezpieczeństwa
13. 3.1. Regulacje cyberbezpieczeństwa w działalności ONZ
14. 3.2. Inicjatywy legislacyjne Rady Europy
15. 3.3. Dorobek prawny Unii Europejskiej
16. ROZDZIAŁ II
17. TECHNOLOGIE TELEINFORMATYCZNE - PODSTAWY, ROZWÓJ I BEZPIECZEŃSTWO SYSTEMÓW TELEINFORMATYCZNYCH
18. 1. Wprowadzenie
19. 2. Zarządzanie usługami IT i bezpieczeństwem teleinformatycznym w organizacjach
20. 2.1. Metodyka ITILR
21. 2.2. Standard COBITR
22. 2.3. Podejście usługowe w COBIT i ITIL
23. 3. Kilka słów o bezpieczeństwie operacyjnym organizacji
24. 4. Model ISO OSI
25. 5. Klasyfikacja ataków sieciowych według modelu ISO OSI
26. 5.1. Ataki w 2. warstwie łącza danych
27. 5.2. Ataki w 3. warstwie sieciowej
28. 5.3. Ataki w 4. warstwie transportowej
29. 5.4. Ataki w 7. warstwie aplikacji
30. 5.5. Podsumowanie modelu OSI
31. 6. Firewall podstawowym elementem chroniącym sieć komputerową
32. 7. Historia eskalacji zagrożeń w cyberprzestrzeni
33. 8. Dedykowany atak APT/TPT
34. 9. Ataki APT na sektory energetyczne państw
35. 9.1. Czynniki wpływające na podatność infrastruktury energetycznej na cyberataki
36. 9.2. Przykłady ataków APT na sektory energetyczne państw
37. 10. Planowanie architektury korporacyjnej (organizacji)
38. 11. Ontologia - "Siatka Zachmana"
39. 12. Podsumowanie
40. CZĘŚĆ II
41. CYBERBEZPIECZEŃSTWO PAŃSTWA
42. ROZDZIAŁ III
43. EUROPEJSKI I KRAJOWY SYSTEM CYBERBEZPIECZEŃSTWA
44. 1. Podstawy ustrojowe europejskiego cyberbezpieczeństwa
45. 2. Dyrektywa NIS
46. 3. Organizacja krajowego systemu cyberbezpieczeństwa
47. ROZDZIAŁ IV
48. OCHRONA INFRASTRUKTURY KRYTYCZNEJ W CYBERPRZESTRZENI
49. 1. Zagrożenia i ryzyka
50. 2. Cztery kroki analizy i oceny sytuacji
51. 2.1. Hiperboliczna mapa internetu
52. 2.2. Model OSI
53. 2.3. Matryca cyberbezpieczeństwa
54. 2.4. Kompetencje
55. 2.5. Cykl życia systemów
56. 3. Podsumowanie
57. ROZDZIAŁ V
58. CYBERBEZPIECZEŃSTWO W ŁĄCZNOŚCI ELEKTRONICZNEJ
59. 1. Uwagi wprowadzające
60. 2. Wielopłaszczyznowość problematyki ochrony łączności elektronicznej
61. 3. Ochrona łączności elektronicznej w prawie Unii Europejskiej
62. 3.1. Podstawowe regulacje
63. 3.2. Zagadnienia węzłowe prawa łączności elektronicznej
64. 3.2.1. Poufność transmisji
65. 3.2.2. Bezpieczeństwo sieci i usług
66. 3.2.3. Ochrona przed niezamówionymi informacjami handlowymi i spamem
67. 4. Płaszczyzna przepisów krajowych
68. 5. Oczekiwane kierunki zmian w prawodawstwie
69. ROZDZIAŁ VI
70. CYBERBEZPIECZEŃSTWO I CYBERAKTYWNOŚĆ MILITARNA
71. 1. Geneza i istota zjawiska
72. 2. Ewolucja wojskowego myślenia o cyberbezpieczeństwie i cyberoperacjach militarnych
73. 2.1. Stany Zjednoczone
74. 2.2. NATO
75. 3. Współczesne koncepcje teoretyczne - model bazujący na teorii bezpieczeństwa
76. 3.1. Kierowanie procesem zapewniania cyberbezpieczeństwa - moduł kierowania
77. 3.2. Uzyskiwanie świadomości sytuacyjnej cyberbezpieczeństwa - moduł informacyjny
78. 3.3. Przeciwdziałanie cyberzagrożeniom - moduł operacyjny
79. 4. Współczesne koncepcje doktrynalne - wybrane przykłady
80. 4.1. Militarne operacje w cyberprzestrzeni i poprzez cyberprzestrzeń
81. 4.2. Bezpieczeństwo sieci informacyjnych nienależących do Departamentu Obrony
82. 5. Przyszłość
83. CZĘŚĆ III
84. CYBERBEZPIECZEŃSTWO W PRAWIE GOSPODARCZYM
85. ROZDZIAŁ VII
86. PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W CYBERPRZESTRZENI
87. 1. Wstęp
88. 1.1. Pojęcie prawa gospodarczego
89. 1.2. Zasady i źródła prawa gospodarczego
90. 1.3. Prawo gospodarcze a cyberprzestrzeń i cyberbezpieczeństwo
91. 2. Prawo gospodarcze a prawo autorskie
92. 2.1. Podstawowe informacje
93. 2.2. Prawo autorskie w internecie
94. 2.3. Odpowiedzialność cywilna za naruszenie praw autorskich
95. 3. Zawieranie umów a cyberprzestrzeń
96. 3.1. Zagadnienia ogólne
97. 3.2. Oświadczenia woli
98. 3.3. Formy czynności prawnych
99. 3.4. Sposób i okoliczności zawarcia umowy
100. 4. Wybrane umowy związane z cyberprzestrzenią i cyberbezpieczeństwem
101. 4.1. Wprowadzenie
102. 4.2. Umowa licencyjna
103. 4.3. Umowa o świadczenie usług drogą elektroniczną
104. 4.4. Umowa o rejestrację domeny internetowej
105. 4.5. Umowa sprzedaży przez internet
106. 4.6. Umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych
107. ROZDZIAŁ VIII
108. CYBERBEZPIECZEŃSTWO Z PERSPEKTYWY PRZEDSIĘBIORCY
109. 1. Uwagi wprowadzające
110. 2. Źródła wymagań w obszarze cyberbezpieczeństwa
111. 3. Model zarządzania bezpieczeństwem IT według normy ISO/IEC 27001
112. 3.1. Historia standaryzacji w obszarze systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji
113. 3.2. Rodzina norm ISO/IEC 27000
114. 3.3. Ramowy model SZBI
115. 3.4. Procesowe zarządzanie bezpieczeństwem (PDCA)
116. 3.5. Katalog zabezpieczeń
117. 4. Model zarządzania cyberbezpieczeństwem według normy ISO/IEC 27032
118. 5. Inne schematy zarządzania cyberbezpieczeństwem
119. 5.1. Wytyczne i rekomendacje instytucji Unii Europejskiej (ENISA)
120. 5.2. Wytyczne i rekomendacje publikowane w Stanach Zjednoczonych
121. 6. Podsumowanie
122. ROZDZIAŁ IX
123. ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W CELU ZAGWARANTOWANIA CYBERBEZPIECZEŃSTWA
124. 1. Wprowadzenie
125. 2. Kluczowe terminy
126. 3. Ramowy proces zarządzania ryzykiem w świetle wymogów prawnych oraz norm polskich i międzynarodowych
127. 4. Przykład wdrożenia zarządzania ryzykiem w cyberbezpieczeństwie
128. 5. Podsumowanie
129. ROZDZIAŁ X
130. CYBERBEZPIECZEŃSTWO W USŁUGACH PŁATNICZYCH
131. 1. Wstęp - znaczenie bezpieczeństwa w świadczeniu usług płatniczych
132. 2. Model odpowiedzialności dostawcy usług płatniczych i użytkownika za nieautoryzowane transakcje płatnicze
133. 3. Zarządzanie ryzykami operacyjnymi i ryzykami dla bezpieczeństwa w wytycznych Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego i rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego
134. 4. Bezpieczeństwo świadczenia usług płatniczych w ustawie o usługach płatniczych
135. 5. Model zgłaszania incydentów
136. 6. Silne uwierzytelnienie klienta
137. 6.1. Wyłączenia względem stosowania silnego uwierzytelnienia klienta
138. 6.2. Analiza ryzyka transakcji
139. 6.3. Płatności zbliżeniowe
140. 6.4. Opłaty za transport i parking
141. 6.5. Zaufani odbiorcy płatności i transakcje powtarzające się
142. 6.6. Transakcje o niskiej wartości
143. 6.7. Wyłączenia dla usługi dostępu do informacji na rachunku płatniczym
144. 6.8. Monitoring transakcji
145. 7. Poufność i integralność indywidualnych danych uwierzytelniających użytkowników usług płatniczych
146. 8. Wymogi dotyczące powszechnej i bezpiecznej komunikacji
147. ROZDZIAŁ XI
148. CYBERBEZPIECZEŃSTWO W PRAWIE WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
149. 1. Wprowadzenie
150. 2. Pojęcie własności intelektualnej
151. 3. Prawo autorskie i prawa pokrewne
152. 3.1. Prawo autorskie
153. 3.1.1. Programy komputerowe
154. 3.2. Prawa pokrewne
155. 4. Prawo własności przemysłowej
156. 4.1. Prawo patentowe
157. 4.2. Prawo wzorów użytkowych
158. 4.3. Prawo wzorów przemysłowych
159. 4.4. Prawo znaków towarowych
160. 4.5. Ochrona oznaczeń geograficznych
161. 4.6. Ochrona topografii układów scalonych
162. 4.7. Ochrona baz danych
163. 5. Prawo ochrony konkurencji
164. 6. Kwestia cyberbezpieczeństwa w odniesieniu do praw własności intelektualnej
165. 6.1. Cyberbezpieczeństwo na poziomie krajowym
166. 6.2. Cyberbezpieczeństwo w sektorze prywatnym
167. 6.3. Cyberbezpieczeństwo a użytkownik końcowy
168. 7. Wybrane problemy własności intelektualnej w aspekcie cyberbezpieczeństwa
169. 7.1. Cyberbezpieczeństwo programów komputerowych
170. 7.2. Internet rzeczy
171. 7.3. Uczenie maszynowe
172. 7.4. Chmura obliczeniowa
173. CZĘŚĆ IV
174. CYBERBEZPIECZEŃSTWO A OBYWATEL
175. ROZDZIAŁ XII
176. OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH
177. 1. Wprowadzenie
178. 2. Rys historyczny
179. 3. Rozporządzenie ogólne o ochronie danych osobowych (RODO)
180. 4. Zakres przedmiotowy i podmiotowy RODO
181. 5. Zasady dotyczące przetwarzania danych osobowych
182. 6. Podstawy prawne przetwarzania
183. 7. Bezpieczeństwo danych osobowych
184. 8. Przejrzyste informowanie osób, których dane dotyczą
185. 9. Prawa osób, których dane dotyczą
186. 10. Organ nadzorczy
187. 11. Administracyjne kary pieniężne
188. 12. Pozostałe kwestie
189. 13. Przepisy krajowe o ochronie danych osobowych
190. 14. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 (tzw. dyrektywa policyjna)
191. ROZDZIAŁ XIII
192. PRAWNA OCHRONA DZIECI I MŁODZIEŻY W CYBERPRZESTRZENI ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM OCHRONY PRZED TREŚCIAMI PORNOGRAFICZNYMI
193. 1. Wstęp
194. 2. Podstawowe zagrożenia
195. 3. Zagrożenie dzieci i młodzieży dostępem do pornografii w cyberprzestrzeni
196. 4. Stan prawny dotyczący zagrożeń dzieci w cyberprzestrzeni w odniesieniu do innych zagrożeń niż dostęp do treści pornograficznych
197. 5. Prawna ochrona dzieci przed dostępem do pornografii
198. 6. Podsumowanie
199. CZĘŚĆ V
200. CYBERPRZESTĘPCZOŚĆ
201. ROZDZIAŁ XIV
202. KARNOPRAWNE RAMY ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA PRZESTĘPSTWA POPEŁNIANE W CYBERPRZESTRZENI
203. 1. Uwagi wprowadzające
204. 2. Przestępstwa stricte komputerowe
205. 2.1. Nieautoryzowany dostęp do systemu komputerowego (hacking)
206. 2.2. Nielegalny podsłuch komputerowy (naruszenie tajemnicy komunikacji)
207. 2.3. Naruszenie integralności danych komputerowych
208. 2.4. Naruszenie integralności systemu komputerowego
209. 3. Przestępstwa związane z wykorzystaniem sieci i systemów teleinformatycznych oraz nowych technologii
210. 4. Przestępstwa popełnione z wykorzystaniem komputera i sieci teleinformatycznych
211. 5. Przestępstwa z wykorzystaniem komputerów skierowane przeciwko wolności seksualnej popełnione na szkodę małoletniego
212. 6. Przestępstwa przeciwko czci
213. ROZDZIAŁ XV
214. PRZESTĘPSTWA W CYBERPRZESTRZENI - PROBLEMATYKA KARNA I ŚLEDCZA
215. 1. Uwagi wprowadzające
216. 2. Dowód cyfrowy - pojęcie i klasyfikacja
217. 3. Dowód cyfrowy a prawo dowodowe
218. 4. Miejsce popełnienia przestępstwa w świecie wirtualnym
219. 5. Karnoprocesowa problematyka dowodzenia znamion przestępstw komputerowych
220. 6. Kryminalistyka cyfrowa - płaszczyzny i problemy
221. 7. Dowody z urządzeń mobilnych
222. 8. Kryptowaluty - ocena wpływu na płaszczyzny przestępczej działalności
223. BIBLIOGRAFIA

Zobacz spis treści

Dodaj komentarz do pozycji:

Swoją opinię można wyrazić po uprzednim zalogowaniu.