Aksjologiczne i praktyczne aspekty integracji europejskiej

Wstęp. Wyraz Europa wraz ze słowami pochodnymi i ich synonimami należy do najpopularniejszych elementów w wokabularzu współczesnego dyskursu politycznego. Jednocześnie pojęcia te, wbrew potocznym mniemaniom, należą do bardziej kłopotliwych, albowiem ich pole semantyczne stale fluktuuje, przyczyniając się do nieporozumień interpretacyjnych. Wynika to chociażby z tego, że już sam termin Europa, będąc polifemem,

musi konotować różne skojarzenia. Dla zobrazowania trudności z tym związanych wystarczy przypomnieć kilka faktów. Jeżeli na Europę spojrzymy z punktu widzenia geografa, to powiemy, że jest to kontynent położony na półkuli północnej, którego trzon lądowy rozciąga się równoleżnikowo między ujściem rzeki Bajdaraty do Morza Karskiego (68ř 41` dł. geogr. wsch.) na wschodzie a przylądkiem Roca (9ř 27` dł. geogr. zach.) na zachodzie oraz południkowo między przylądkiem Marroqui (35ř 58` szer. geogr. pn.) na południu a przylądkiem Nordkyn (71ř 08` szer. geogr. pn.) na północy; że jej obszar obejmuje ok. 10 min km2, z czego na wyspy przypada ok. 0,7 min km2, na półwyspy - ok. 2,7 min km2, resztę zaś stanowi trzon lądowy; że granica Europy na południu przebiega wzdłuż północnych wybrzeży Morza Kaspijskiego, obniżeniem Kumsko-Manyckim, Morzem Azowskim i linią skłonu szelfowego Morza Czarnego, by przez Bosfor i Dardanele dojść do Morza Egejskiego i objąć Morze Śródziemne z większością wysp znajdujących się na jego obszarze; następnie przez Gibraltar granica wychodzi na atlantycki skłon szelfu, który w rejonie Wysp Brytyjskich występuje nawet ok. 1000 km od wybrzeża oraz obejmuje rozciągający się od Brytanii do Grenlandii Próg Wyvillc-Thomsona, z którego ponad poziom morza wznoszą się Wyspy Owcze i Islandia; następnie wzdłuż szelfu norweskiego granica biegnie Morzem Barentsa po Nową Ziemię, by wreszcie wschodnimi stokami Uralu i rzeką Embą dotrzeć ponownie do Morza Kaspijskiego1. Jeżeli jednak na Europę spojrzymy z punktu widzenia historyka, to zauważymy z jednej strony stałe rozrastanie się terytoriów obejmowanych interesującym nas pojęciem, z drugiej zaś umowność przyjmowanych na przestrzeni dziejów jej granic fizycznych i cywilizacyjnych, łącznie z tymi, które wyznaczają współcześni geografowie.

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)